Netcongestie varieert sterk per regio in Nederland, waarbij de Randstad, industriegebieden rond Rotterdam en Antwerpen, en datacenterclusters de grootste problemen ervaren. De Noord-Nederlandse provincies hebben relatief minder last van netcongestie. Deze regionale verschillen ontstaan door ongelijke energievraag, beperkte netcapaciteit en de concentratie van energieverbruikers in specifieke gebieden. Voor bedrijven betekent dit hogere transportkosten en aansluitingsvertragingen in zwaar belaste regio’s.
Wat is netcongestie en waarom ontstaat het?
Netcongestie ontstaat wanneer de vraag naar elektriciteit de capaciteit van het elektriciteitsnet overstijgt. Dit gebeurt omdat het bestaande stroomnetwerk niet snel genoeg kan worden uitgebreid om de groeiende energiebehoefte bij te houden.
De hoofdoorzaken van netcongestie zijn de explosieve groei van datacenters, de toename van elektrische voertuigen, warmtepompen in woningen en de uitbreiding van zonneparken. Tegelijkertijd is het elektriciteitsnet grotendeels ontworpen voor een tijd waarin energieverbruik veel lager en voorspelbaarder was.
Het probleem wordt versterkt doordat nieuwe netinfrastructuur jaren duurt om te realiseren. Vergunningsprocedures, ruimtelijke planning en technische uitvoering vragen veel tijd, terwijl de energievraag veel sneller groeit dan verwacht.
In Nederland zien we dit probleem vooral in gebieden waar veel nieuwe energieverbruikers bij elkaar komen. De netbeheerders kunnen niet overal tegelijk uitbreiden, waardoor sommige regio’s sneller tegen de grenzen van de netcapaciteit aanlopen dan andere.
Welke regio’s in Nederland hebben de meeste problemen met netcongestie?
De Randstad kampt met de zwaarste netcongestie, gevolgd door industriegebieden in Zuid-Holland en Noord-Brabant, en regio’s met grote concentraties datacenters zoals Flevoland en Noord-Holland. Daarentegen hebben Groningen, Friesland en Drenthe relatief weinig problemen.
Alliander, de netbeheerder voor grote delen van Noord-Holland en Gelderland, heeft vooral problemen rond Schiphol en de datacenters in Flevoland. Hier zijn wachtlijsten ontstaan voor nieuwe grootzakelijke aansluitingen, wat directe gevolgen heeft voor bedrijven die willen uitbreiden.
Stedin, actief in Zuid-Holland en Utrecht, worstelt met de combinatie van stedelijke verdichting en industriële groei. Het havengebied van Rotterdam en de kantorenwijken in Utrecht zijn hotspots waar nieuwe aansluitingen maanden kunnen duren.
Enexis in Noord-Brabant en Limburg ziet problemen rond industriegebieden en logistieke centers. De regio Eindhoven en omgeving kampt met wachtlijsten door de combinatie van hightech industrie en groeiende bevolking.
Interessant is dat TenneT, de landelijke netbeheerder, ook regionale verschillen ziet in het hoogspanningsnet. Verbindingen tussen Noord-Nederland en de Randstad staan onder druk door de groei van windparken op zee en in het noorden.
Hoe beïnvloedt regionale netcongestie jouw energiekosten?
Regionale netcongestie verhoogt je energiekosten door hogere transportkosten, aansluitingsvertragingen die operationele problemen veroorzaken, en beperkte keuzemogelijkheden bij energiecontracten. In zwaar belaste regio’s betaal je vaak meer voor dezelfde energielevering.
De transportkosten, die je betaalt aan de netbeheerder, kunnen hoger uitvallen in congestiegebieden. Netbeheerders moeten extra investeringen doen om de netcapaciteit uit te breiden, en deze kosten worden doorberekend aan gebruikers in die regio’s.
Wachtlijsten voor nieuwe aansluitingen kunnen je bedrijfsplannen maanden vertragen. Als je kantoor wilt uitbreiden of een nieuwe vestiging wilt openen, kan netcongestie betekenen dat je langer moet wachten op voldoende stroomcapaciteit. Dit veroorzaakt indirecte kosten door uitgestelde groei.
Ook bij energiecontractonderhandelingen merk je het verschil. Energieleveranciers rekenen risico’s van netcongestie door in hun prijzen. In probleemgebieden zijn leveranciers voorzichtiger met scherpe tarieven, omdat onvoorspelbare netproblemen hun eigen kosten kunnen verhogen.
Voor bedrijven met flexibele energievraag ontstaan echter ook kansen. Netbeheerders bieden soms kortingen voor bedrijven die bereid zijn hun verbruik af te schalen tijdens piekuren. Dit kan je energierekening juist verlagen als je slim inspeelt op deze vraagrespons-programma’s.
Wat kun je doen als jouw regio kampt met netcongestie?
Bij netcongestie kun je energieopslag installeren, deelnemen aan vraagrespons-programma’s, je verbruik spreiden over de dag, en alternatieve energiebronnen overwegen. Daarnaast helpt het om bij contractonderhandelingen expliciet naar congestie-gerelateerde kosten en oplossingen te vragen.
Energieopslag, zoals batterijsystemen, biedt je flexibiliteit om stroom op te slaan tijdens rustige momenten en te gebruiken tijdens piekuren. Dit vermindert je afhankelijkheid van het overbelaste net en kan je energiekosten verlagen door slim in te kopen.
Vraagrespons betekent dat je je energieverbruik tijdelijk verlaagt wanneer het net overbelast is. Netbeheerders en energieleveranciers bieden hier vaak financiële vergoedingen voor. Voor kantoorgebouwen kan dit betekenen dat je airconditioning of verlichting tijdelijk dimmer zet.
Het spreiden van energieverbruik over de dag helpt ook. Door energieintensieve processen naar rustigere uren te verplaatsen, vermijd je de duurste piekmomenten en draag je bij aan een stabieler net. Dit vereist wel flexibiliteit in je bedrijfsvoering.
Bij nieuwe energiecontracten is het verstandig om expliciet naar congestie-gerelateerde clausules te vragen. Sommige leveranciers bieden speciale tarieven voor flexibel verbruik of compensatie bij netproblemen. Een onafhankelijke adviseur kan je helpen om deze mogelijkheden te identificeren en optimaal te benutten.
Als je te maken hebt met netcongestie in jouw regio, kan een grondige energieassessment inzicht geven in de beste strategie voor jouw specifieke situatie en mogelijk kostenbesparende oplossingen identificeren.